మన ఆచారాలు - 10

......భోజనాలు

తంబోలా నడుస్తూండగానే, భోజనాల ప్రహసనం ముగియగానే, పదార్థాలని వొబ్బిడి చెయ్యడం మొదలెడతారు--వంటపుట్టీ, అతని సహాయకులూ, నిర్వాహకుల్లో ఆ శాఖ చూసేవారూ. 

సాధారణంగా పదార్థాల్లో తక్కువ తక్కువగా మిగిలేవి--బాగున్న కూరలూ, బండ పచ్చడీ, అన్నం, సాంబారూ. ఇవన్నీ, చుట్టుప్రక్కలవాళ్లకీ, పాత్రలు తోమడానికీ, ఆకులు యెత్తడానికీ వొప్పుకున్నవాళ్లకీ చెల్లించేస్తారు.

ఇంక, యెక్కువగా మిగిలేవి--పులిహోరా, కాస్త కారం యెక్కువైన కూరా, రసం, పెరుగూ! అవి కావలసిన వాళ్లు వాళ్ల ఇళ్ల దగ్గర దింపేసుకుంటారు--పులిహోరా, వుంటే పెరుగూ మాత్రం ముఖ్య నిర్వాహకుల ఇళ్లకి చేరతాయి. (నిర్వాహకులూ, వాళ్ల కుటుంబాలూ వొళ్లు హూనం అయిపోయి వుంటారు కాబట్టి, ఆ రాత్రికి వాటితో సరిపెట్టుకుంటారు!)

ఇవీ, మిగతా పాత్ర సామానూ, టెంటూ వగైరాలు అన్నీ వ్యానుల్లో సర్దించబడి, ఆ తోట ఖాళీ చెయ్యబడేసరికి రాత్రి 8.00 అవుతుంది. 

వ్యానులూ, నిర్వాహకుల వాహనాలూ బయలుదేరతాయి--వీలైతే మళ్లీ యేడాది వస్తామేం? అని తోటకి టాటా చెపుతూ.

మర్నాడు, మిగిలిన బహుమతుల వస్తువులూ, సంభారాలూ తిరిగి ఇచ్చేసి, వాళ్ల ఎకవుంట్లు సెటిల్ చేసి, లెఖ్ఖలు చూసుకొంటే, కటా కటిగా సరిపోతాయి వసూలు చేసిన డబ్బులు. పదో పరకో పడితే, నిర్వాహకులే వేసుకొంటారు, మిగిలితే, మళ్లీ సంవత్సరానికి బ్రాటోవరు.

ఇళ్లకి వెళ్లేవాళ్లు "చాలా బాగా జరిపించారండీ!" అంటూ ఇచ్చే సర్టిఫికెట్ కన్నా నిర్వహకులకి కావలసిందేముంటుంది?

విందు భోజనాలు

వంటలూ.....పిండివంటలూ

....పంచభక్ష్యాలూ.....పరమాన్నాలూ!

(యెలాగూ "సుష్టు భోజనాల" గురించి వచ్చింది కాబట్టి--బ్లాగుల్లోకూడా వంటలేనా అని విసుక్కున్న వీడేమిటీ.....వంటలూ అంటూ మొదలెట్టాడు.....అని కొక్కిరించకుండా--చదవండి మరి!)

వంటలు అంటే, మనం రోజూ వండుకుని తినేవి--పప్పూ, కూరా, పచ్చడీ, చారూ/పులుసూ--లాంటివి.

పిండివంటలంటే, ప్రత్యేకంగా, అదనపు రుచీ, అనుభవం కోసం వండుకొనేవి.

వాటిలో......

భక్ష్యాలూ, భోజ్యాలూ, చోష్యాలూ, లేహ్యాలూ, చిత్రాన్నాలు--ఇవీ పంచ భక్ష్యాలు.

ఇంకా పరమాన్నాలు!

భక్ష్యాలు అంటే--బాగా నమిలి తినాల్సినవి--బొబ్బట్లూ, గారెలూ, ఫేణీలూ, పోణీలూ, చక్కిలాలూ--ఇలాంటివి ఇంకా చాలా వున్నాయి.

భోజ్యాలు--అంటే అంత కష్ట పడఖ్ఖర్లేకుండా, తేలిగ్గా నిమిలి, మింగేవి--జాంగ్రీలు, జిలేబీలు, బూరెలు, కజ్జికాయలు--ఇలాంటివికూడా చాలా వున్నయి.

చోష్యాలు అంటే--జుర్రుకొనేవి--కాజాలూ, బాద్షాలూ, చంద్రకళలూ--ఇలాంటివి.

లేహ్యాలు అంటే--నోట్లో వేసుకొని, అంగిటికి అంటించుకొంటేచాలు, కరిగిపోయి గొంతులోకి వెళ్లిపోయేవి--అంటే చప్పరించేవి--రవకేసరి, సత్యనారాయణ ప్రసాదం, హల్వా, కోవా, ఇప్పటి ఐస్ క్రీములూ--ఇలాంటివి.

చిత్రాన్నాలు అంటే, "పులిహోర, యెలిహోర, మెలిహోర, కలహోర, పుళిందుహోర, చక్కెర పొంగలి, పొంగలి, క్షీరాన్నం (దధ్యోదనం)". ఇంకా నేటి పలావులూ, బిర్యానీలూ, ఫ్రైడ్ రైస్ లూ!

పరమాన్నాలు అందరికీ తెలుసు--అన్నం పరమాన్నం, సగ్గుబియ్యం పాయసం, సేమ్యా పాయసం--ఇలా! 

బ్రాహ్మణులూ, క్షత్రియులూ, కోమట్లూ, ఆపైన కమ్మవారూ, కాపులూ....ఇలా అందరూ తమ "కులోచితంగా" శతాబ్దాల తరబడీ ఇలాంటి విందులు ఇస్తూనే వున్నారు--వాళ్ల తాహతునిబట్టీ! తినేవాళ్లు లొట్టలువేసుకొంటూ తింటూనే వున్నారు!

(మరో టపా ఖచ్చితంగా వనభోజనాల ముగింపు గురించే!)

ఆంథ్ర భవితవ్యం

శ్రీకృష్ణ కమిటీ

అయ్యింది! గవర్నరు నరసిం హం గారన్నట్టు, డిసెంబరు 31 తరవాత....జనవరి ఫస్టే వచ్చింది!

వడ్లగింజలో బియ్యపుగింజే వుంటుంది....అని తేల్చింది శ్రీకృష్ణ కమిటీ!

చిన్నపిల్లవాడు సైతం సూచించగల రెండు పరిష్కారాలనీ సూచించడానికి, పదినెల్లు శ్రమించి, డబ్బుచేసిన (చేసుకొన్న) రిపోర్టు ఇచ్చింది! ఇంకా కొన్ని విచిత్రమైన పోకడలు పోయింది--ఆరెండే పరిష్కారాలు అని నిర్ధారించడానికి!

తాను పట్టిన.....మూడే....కాదు....రెక్కలుకూడా వున్నాయి.....అనేవాళ్లకి ఇవన్నీ చెవికెక్కుతాయా?

రాజ్యాంగ సంక్షోభం సృష్టిస్తారట!

నివురుగప్పిన నిప్పు మీద వాయువు చిమ్మద్దురా.....ఒరే! నాశనమైపోతావు! జాగ్రత్త!

ఇది నా శాపం కాదు.....కాంగీల సంస్కృతి!

ఖబడ్దార్!

మన ఆచారాలు - 5 మీద....2.

వ్యాఖ్యాతలకి....

నా ఇంతకు ముందు 5 టపాలనీ, తరవాతి టపాలనీ కూడా శ్రధ్ధగా చదవండి.....నేనెక్కడైనా 'సుష్టు భోజనాల గురించి' వ్రాశానా?

'.....వదలండి' అన్నది యెవరు? శరత్ దాన్ని అపాన వాయువు అన్నాడంటే అది అతని తప్పా? 

ఇంక ఆ వెధవలకి యెప్పటికప్పుడు సమాధానాలు ఇస్తూనే వున్నాను. యెవరూ మాట్లాడలేదు......మళ్లీ!

మన పంచ ప్రాణాలూ.....పంచ వాయువుల్లో వున్నాయి.....అవి 'ప్రాణ....' వగైరాలు. ఇవి చెట్లనించీ, మనుషులనించీ, జంతువులనించీ, నీళ్లనించీ, రాళ్లూ--నేల నించీ వ్యుత్పత్తి అవుతాయి. 

పల్లెల్లో, ఓపెన్ లెట్రిన్ల నించి ఈ అపానవాయువులు మిగిలిన అన్నివాయువులతో గాలిలో కలిసేవి. ఇప్పుడు అవి లేవు.....ఫలితం.....రకరకాల రోగాలు! 

రాజేష్ జి(ల)గాడి మద్దతుదారు అన్నోన్ వ్రాస్తాడూ...."Andhra పిత్తు (Fart), అపానవాయువు (Fart) శ్రధ్ధు (Fart). Additional references: Amdhra, India, Fart." అని!

ఒరే వెధవా! ఇంటర్నెట్లో సెర్చ్ చెయ్యడం కాదు....అసలు విషయం తెలుసుకో!

'ఆంధ్ర' అంటే, మన భూమి. నువ్వు కెలికింది 'ఆంత్ర'ము . అంటే మన పేగుల్లోనూ అక్కడా వుండేది.

మన ప్రాచీన నాడీనిదానంలో వైద్యుడు తన కుడిచేతి మూడు వేళ్లతో, రోగి చేతి మణికట్టుకి కొంచెం పైన నాడి పట్టుకోడానికి ప్రయత్నం చేస్తాడు. అక్కడ వైద్యుడి వుంగరం వేలుకి నాడి బలంగా తగిలితే, 'వాతం'; మధ్యవేలికి తగిలితే, 'పిత్తం'; చూపుడువేలికి తగిలితే, 'శ్లేష్మం' అనేవారు. అంటే వరుసగా--'చలవ చేసింది'; 'వేడి చేసింది'; 'రెండూ కలిసి, వూపిరితిత్తుల్లో ఖఫం చేరింది' అని! (పిత్తం యెక్కువైతే, పైత్యం అనేవారు! మిస్సమ్మ సినిమాలో అల్లు రామలింగయ్య అలాంటి వైద్యుడు...వాతం ఒక పాలు, పైత్యం రెండుపాళ్లు...అంటూ)

(ఇంకా ఈ వైద్యం గురించి, ఫణిబాబుగారు వ్రాసిన 'అగ్నితుండి మాత్రలూ' వగైరాల గురించీ, యెవరైనా అడిగితే ఓ టపా వ్రాస్తాను)

ఇంకోడంటాడూ.....'తన ఙ్ఞాపకాలని గుర్తు చేసుకొంటున్నాడు.... వదిలెయ్యండి....'అని. అంతేగానీ....నేను వ్రాస్తున్నవి పచ్చి నిజాలనీ, మూర్ఖులకి కనువిప్పులనీ వొప్పుకోరు!

'వెధవలూ, పందులూ' అంటూ తిట్టుకున్నారు తప్ప, 'అసలు విషయం' మీద 'ఱొమ్ము విరుచుకుని' నన్నెదుర్కున్న వెధవగానీ, పంది గానీ లేడు.....గమనించండి!

విఙ్ఞులు క్షమించాలి. చిన్న.....కాదు....పెద్ద పొరపాటే! పై వాక్యం వ్రాశాక మళ్లీ దాని వంక చూడకుండా ప్రచురించేశాను. మిత్రులు చెప్పిన తరవాత, రెండు మూడు సార్లు చదివితే, అవును నిజమే కదా.....'యెదుర్కున్న.....' (అందరూ....) అనే అర్థం వస్తుంది కదా? అని.

దాన్ని--'....నన్నెదుర్కున్న మనిషెవడూ లేడు......' అని సవరిస్తున్నా.

మరోసారి క్షమాపణలతో....

......ఇక వన భోజనాల ముగింపే తరవాయి.